Zarzycki Maciej

Prof. Maciej Zarzycki, Naukowiec, Inżynier, Wychowawca i Człowiek Życzliwy, urodził się 23 stycznia 1923 r. w Mościskach. We Lwowie ukończył Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego, w którym zdawał maturę. Po zdaniu matury podjął naukę w dwuletniej Szkole Technicznej na Wydziale Budowy Maszyn. Po pierwszym roku szkoły rozpoczął studia na Politechnice Lwowskiej (tajna uczelnia) i działalność dydaktyczną jako młodszy asystent.
Po zamknięciu Politechniki został wywieziony przez okupanta na roboty przymusowe do Niemiec, gdzie pracował w fabryce.

Po powrocie do Kraju kontynuował studia na Politechnice Śląskiej, na Wydziale Mechanicznym, które ukończył w 1948 roku, uzyskując dyplom magistra inżyniera mechanika. Pracę dyplomową z dziedziny pomp wykonał pod kierunkiem prof. dr inż. Zygmunta Ciechanowskiego, będąc jego młodszym asystentem, gdyż pracę zawodową w Politechnice Śląskiej podjął już w 1946 roku. Prof. Maciej Zarzycki nieprzerwanie od 1946 roku pracował w Politechnice Śląskiej na stanowiskach od młodszego asystenta do profesora zwyczajnego w Katedrze Pomp i Silników Wodnych, przemianowanej następnie na skutek zmian organizacyjnych na Katedrę Maszyn Hydraulicznych i Powietrznych,
a następnie na Zakład Maszyn i Urządzeń Hydraulicznych, który należy do struktur Instytutu Maszyn i Urządzeń Energetycznych. Instytut wchodził w latach 1948-1993 w skład Wydziału Mechanicznego Energetycznego, zaś następnie w skład Wydziału Inżynierii Środowiska
i Energetyki. Stopień naukowy doktora nauk technicznych otrzymał w 1959 r.

Również stopień naukowy doktora habilitowanego uzyskał na Wydziale Mechanicznym Energetycznym w 1961 roku, na podstawie przewodu i rozprawy pt. "Ścieralność erozyjna wirników pomp wirowych w zależności od stosowanego materiału". Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1968 r., a tytuł naukowy profesora zwyczajnego nadała mu Rada Państwa w 1974 r.

W okresie pracy w Uczelni, obok kierowania Katedrą, a później Zakładem, profesor Maciej Zarzycki pełnił wiele funkcji organizacyjnych i akademickich. Był współorganizatorem Wydziału Mechanicznego Energetycznego i jego prodziekanem (1952-1955) oraz dziekanem (1955-1960 oraz 1962-1968), a także dwukrotnie prorektorem Politechniki Śląskiej ds. dydaktyki (1968-1972 oraz 1982-1984), dyrektorem (1971-1981) oraz zastępcą dyrektora ds. nauki Instytutu Maszyn i Urządzeń Energetycznych (1984-1993).

Równolegle do pracy w Uczelni, pracował ponad dwadzieścia dwa lata na pełnym etacie
w przemyśle, początkowo w Zabrzańskiej Fabryce Maszyn Górniczych, a następnie
w Zakładach Konstrukcyjno-Mechanizacyjnych Przemysłu Węglowego w Gliwicach (kierownik Zakładu Maszyn i Urządzeń Hydraulicznych, kierownik Działu Studiów i przez szereg lat Główny Konstruktor). Po zakończeniu pracy etatowej w przemyśle, pracując
w Politechnice Śląskiej, nadal utrzymywał ścisłe kontakty z Zabrzańską Fabryką Maszyn Górniczych (obecnie POWEN Sp. z o.o.) i Zakładami Konstrukcyjno-Mechanizacyjnymi Przemysłu Węglowego w Gliwicach (obecnie Instytut Techniki Górniczej KOMAG).

W latach 1982-1988 był przewodniczącym Rady Naukowej KOMAG-u.

Profesor Maciej Zarzycki był doradcą i ekspertem w zakresie maszyn i urządzeń hydraulicznych. Współpracował z przemysłem w zakresie badań stosowanych i opracowania nowych konstrukcji maszyn i urządzeń hydraulicznych i ich wdrożeń.

Był wybitnym specjalistą w dziedzinie maszyn i urządzeń hydraulicznych. Problematyka, która była przedmiotem prac Profesora i w której uzyskał szczególnie liczące się wyniki, to:

• teoria i konstrukcja maszyn i urządzeń hydraulicznych,
• teoria i konstrukcja maszyn i urządzeń do transportu hydraulicznego ciał stałych
  w cieczach,
• zagadnienia eksploatacji i diagnostyki maszyn i układów hydraulicznych, głównie
  w górnictwie i energetyce,
• zagadnienia trwałości i niezawodności działania maszyn i urządzeń hydraulicznych dla cieczy mechanicznie zanieczyszczonych.

Profesor był autorem bądź współautorem ponad dwustu publikacji naukowych i technicznych (w tym trzech książek) krajowych i zagranicznych. Był wychowawcą licznych kadr inżynierów, pracowników naukowych młodszych, doktorów, doktorów habilitowanych oraz docentów
i profesorów. Brał udział, przedstawiając swoje prace, w wielu konferencjach, naradach
i sympozjach naukowych, krajowych i zagranicznych. Dorobek ten uzupełnia ponad sto opracowań niepublikowanych, projektowych, konstrukcyjnych, opiniodawczych ważnych dla gospodarki, ekspertyz oraz raportów z prac badawczych.

W czasie swojej wieloletniej współpracy z przemysłem Profesor przyczynił się do uruchomienia i rozwinięcia projektowania i produkcji maszyn dla różnych dziedzin gospodarki, w tym przede wszystkim dla górnictwa i energetyki.

Współdziałał w organizacji Zabrzańskiej Fabryki Maszyn Górniczych (POWEN) oraz uruchomieniu w owym czasie pilnie potrzebnej produkcji pomp i wentylatorów.

Następnie uczestniczył w organizacji Zakładów Konstrukcyjno-Mechanizacyjnych Przemysłu Węglowego. Wówczas też przeprowadził analizę potrzeb w zakresie pomp, ze szczególnym uwzględnieniem górnictwa i energetyki, a wyniki tej analizy stanowiły podstawę organizacji badań podstawowych i stosowanych, projektowania i rozwoju produkcji pomp w kraju. Profesor Maciej Zarzycki zawsze łączył harmonijnie aktywność naukową z działalnością i pracą inżynierską. Projektował bądź bezpośrednio kierował projektowaniem licznych obiektów, jak: pompownie, obiegi wodne zakładów itp. Kierował bezpośrednio badaniami stosowanymi, pracami rozwojowymi oraz opracowaniem kilkudziesięciu typów pomp wirowych, wyporowych i specjalnych, sprzęgieł hydrokinetycznych, hydrocyklonów
i napędów hydraulicznych dla maszyn i urządzeń roboczych. Był twórcą wielu patentów krajowych i zagranicznych.

Za osiągnięcia i wyniki w pracy naukowej i technicznej Profesor otrzymał szereg nagród i wyróżnień m.in.: Krzyż Komandorski z Gwiazdą, Krzyż Komandorski, Krzyż Oficerski, Krzyż Kawalerski i Medal Edukacji Narodowej.